شهر و حرم سامرا شهر سامرا چهارمين شهر مقدس عراق است.ساختمان اين شهر كه در 124 كيلو مترى شمال بغداد و در سمتشرق رودخانه دجله قرار گرفته،به سال 221 ه.باز مىگردد.در اين سال محمد المعتصم بالله فرزند هارون الرشيد پايتختخلافت را از شهر بغداد به سامرا منتقل ساخت و تا سال 256 ه.هشتخليفه از اين شهر حكمرانى و خلافت نمودند.در اين سال المعتمد على الله عباسى بار ديگر به بغداد باز گشت و آنجا را پايتختخلافت قرار داد.
سامرا طى مدت سه دهه پايتختى،توسعه فراوانى يافت و تعداد زيادى از كاخها و تفريحگاهها و مساجد در اين شهر ساخته شد.آنچه امروزه بر اهميت اين شهر مىافزايد،قرار داشتن بقعه پاك دو امام معصوم و برخى از افراد خانواده ايشان مىباشد.
حرم مطهر امام دهم حضرت على بن محمد الهادى عليهما السلام (تاريخ شهادت:سال 254 ه.) و امام يازدهم امام حسن بن على عسكرى عليهما السلام (تاريخ شهادت:260 ه.) قلب شهر امروزى را تشكيل مى‌‌دهد،اين بقعه در دوران زندگانى دو امام عليهما السلام خانه مسكونى آنان بود،و پس از شهادت در آنجا دفن شده‌‌اند.نخستين ساختمان برآرامگاه آنان،از قرن چهارم هجرى است كه تا كنون همواره تجديد و ترميم شده و توسعه يافته است.اين حرم مطهر داراى گنبدى است كه يكى از بزرگترين گنبدها در جهان اسلام است،محيط اين گنبد طلايى عظيم،68 متر است كه در آن 72 هزار كاشى طلا به كار رفته است.در دو سمت اين گنبد دو گلدسته طلايى زيبا قرار دارد كه هر يك داراى 36 متر طول است.
گنبد كنونى در سال 1200 ه.بر جاى گنبد كهنى كه ناصر الدوله حمدانى در سال 333 ه.آن را ساخته بود بنا گرديد.در زير گنبد حرم مطهر،ضريح نقرهاى زيبايى قرار دارد كه ساخته هنرمندان اصفهانى در سالهاى دهه 60 ميلادى است.درون ضريح آرامگاه دو امام معصوم و«حكيمه خاتون»دختر حضرت جواد و عمه امام عسكرى است كه شاهد ولادت امام زمان«عج»بوده است.اين بانو زنى پرهيزكار و مورد احترام چهار امام معصوم بوده استو ديگرى«نرگس خاتون»همسر امام حسن عسكرى عليه السلام و مادر امام زمان است.
درون حرم و قسمتهايى از رواقها به طرز زيبايى آينه كارى شده و از يادگارهاى ملك فيصل اول پادشاه هاشمى عراق است و به وسيله ايوانى فراخ و سقف دار به صحنى كه گردا گرد حرم را فرا گرفته راه مىيابد.از ويژگيهاى اين صحن آن است كه فاقد حجره مىباشد.در زاويه شمال غربى صحن مطهر،مجموعهاى متشكل از صحن و ايوان و مسجدى بزرگ با گنبدى كاشى كارى شده قرار دارد كه به«مجموعه غيبت»مشهور است.در زير اين مجموعه زير زمينى است كه به«سرداب غيبت»شهرت دارد،و نيز اين مجموعه بخشى از خانه مسكونى حضرت عسكرى بوده است كه در اين زير زمين به عبادت مىپرداخته و پس از او محل اقامت امام زمان عليه السلام بوده است.اين محل از دير باز مورد توجه شيعه بوده است و ازآن جهت كه عبادتگاه سه امام بوده،از قداست و احترام ويژهاى برخوردار است.گفتنى است كه به وسيله پلههايى مىتوان به زير زمين رسيد.فضاى اصلى و كهن زير زمين عبارت است از تالارى مربع مستطيل به ابعاد 3×5 متر.در شرق اين تالار فضايى است كه پنجرهاى از چوب دارد و محل عبادت امام عليه السلام بوده است.
پنجره اين نماز خانه يكى از با ارزشترين قطعات باقى مانده از دوران عباسيان است و داراى كتبيهاى كهن مىباشد.اين پنجره به دستور الناصر لدين الله عباسى (كه از خلفاى علاقمند به اهل بيت عليهم السلام بود) در سال 606 ه.ساخته شده است.در كاشى كارى درون اين بقعه نام ناصر الدين شاه قاجار ثبتشده است كه در سفر عتبات خود به زيارت اين جايگاه تشرف يافته است.
خدام سرداب در داخل اين بقعه كوچك حفرهاى تعبيهكردهاند و از آن به زائران خاك مىدهند كه فاقد هر گونه توجيه و دليل شرعى است،كاشيكاريهاى صحن و سر درهاى ورودى از دوره قاجاريه است.
درباره حضرت امام هادی(ع) «امام ابوالحسن على النقى الهادى» - عليه السلام - پيشواى دهم شيعيان، در نيمه ذيحجه سال 212 هجرى در اطراف مدينه در محلى به نام «صريا» به دنيا آمد(1). پدرش پيشواى نهم، امام جواد - عليه السلام - و مادرش بانوى گرامى «سمانه» است كه كنيزى با فضيلت و تقوا بود
مشهورترين القاب امام دهم، «نقى» و «هادى» است، و به آن حضرت «ابوالحسن الثالث» نيز مىگويند
امام هادى - عليه السلام - در سال 220 هجرى پس از شهادت پدر گراميش برمسند امامت نشست و در اين هنگام هشت ساله بود. مدت امامت آن بزرگوار 33 سال و عمر شريفش 41 سال و چند ماه بود و در سال 254 در شهر سامرّأ به شهادت رسيد.
درباره امام عسگری(ع) امام عسكرى، يازدهمين پيشواى شيعيان، در سال 232 ه. ق چشم به جهان گشود (1) . پدرش امام دهم، حضرت هادى-عليه السلام-و مادرش بانوى پارسا و شايسته، «حديثه» ، است كه برخى، از او بنام «سوسن» ياد كردهاند . اين بانوى گرامى، از زنان نيكوكار و داراى بينش اسلامى بود و در فضيلت او همين بس كه پس از شهادت امام حسن عسكرى-عليه السلام-پناهگاه و نقطه اتكاى شيعيان در آن مقطع زمانى بسيار بحرانى و پر اضطراب بود
از آنجا كه پيشواى يازدهم به دستور خليفه عباسى در «سامراء» ، در محله «عسكر» سكونت (اجبارى) داشت، به همين جهت «عسكرى» ناميده مىشود. از مشهورترين القاب ديگر حضرت، «نقى» و «زكى» و كينهاش «ابو محمد» است. او 22 ساله بود كه پدر ارجمندش به شهادت رسيد. مدت امامتش 6 سال و عمر شريفش 28 سال بود، در سال 260 ه به شهادت رسيد و در خانه خود در سامراء در كنار مرقد پدرش به خاك سپرده شد.
مشکلات علویان در زمان امام هادی وامام عسگری برخى از منابع تاريخى بر اين مطلب اشاره دارد كه علويان در روزگار اين طاغوت - متوكل - به قدرى سختى ومحروميت ديدند كه وحشت و مرارت آن قابل توصيف نيست، چنان بودند كه گاهى جز يك عبا نداشتند و اگر يك مرد علوى مىخواست ازخانه بيرون بيايد آن را مىپوشيد و همچنين اگر يك زن علويه مىخواست آن را بر تن مىكرد، مردم نيز از ترس سلطه ستم پشگان جرأت ارتباط با ايشان را نداشتند
مثالی از کرامات حضرت امام حسن عسگری از ابوهاشم نقل كردهاند،كه گفت: خدمت امام ابو محمد (ع) از تنگناى زندان و سنگينى كنده و زنجير شكايت كردم ،امام (ع) به من نوشت: امروز نماز ظهر را در منزلت خواهى خواند و همين طور شد، از زندان موقع ظهر آزاد شد و نماز را در منزلش به جا آورد. ابو هاشم نقل كرده، مىگويد: در تنگناى معيشت بودم، خواستم از امام ابو محمد (ع) چيزى مطالبه كنم خجالت كشيدم، وقتى كه به منزل رسيدم ديدم صد دينار برايم فرستاده و نوشته است:
«هر وقت نيازى داشتى از تقاضا شرم مكن! زيرا تو به مقصودت خواهى رسيد
درباره سرداب غیبت حتى سالها پس از شهادت امام حسن عسكرى(ع) خلفاى عباسى منزل امام عسكرى(ع) را زيرنظر داشتند و گاهى به طور ناگهانى به آنجا يورش مى‌‌بردند تا بلكه بتوانند حضرت مهدى(ع) را دستگير كنند؛ زيرا در جريان شهادت امام عسكرى(ع) وقتى امام مهدى(ع) عموى خود جعفر را از نماز خواندن بر پيكر امام عسكرى(ع) باز داشتند و خود بر پيكر آن حضرت نماز خواندند تقريباً بر همگان معلوم شد كه امام مهدى(ع) على‌‌رغم مراقبتهاى دژخيمان عباسى متولد شده‌‌اند و هم‌‌اكنون جانشينى حضرت عسكرى(ع) را برعهده دارند. بنابراين، پس از شهادت امام يازدهم نه تنها از شدت تعقيب و جست‌‌وجوى عوامل حكومت كاسته نشد بلكه به جهت احساس خطر بيشتر بر شدت اين كار افزوده شد. در يك مورد معتضد (شانزدهمين خليفه عباسى) عده‌‌اى از سربازان خود را از بغداد به سامرا فرستاد تا به طور ناگهانى، در يك فرصت مناسب در حالى كه اطراف خانه امام عسكرى(ع) را به محاصره در مى‌‌آورند به داخل منزل يورش ببرند و اگر حضرت مهدى(ع) را در آنجا يافتند دستگير نمايند.
يكى از سربازان شركت كننده در آن يورش اين واقعه را چنين شرح مى‌‌دهد:
وقتى سربازان خليفه وارد حياط خانه امام عسكرى(ع) شدند و بخشهاى مختلف خانه را مورد بررسى قرار دادند به در سرداب منزل رسيدند و از صداى تلاوت قرآن كه به گوش مى‌‌رسيد متوجه شدند كه امام مهدى(ع) در سرداب مشغول تلاوت قرآن هستند. با مشاهده اين كار آنجا را به طور كامل به محاصره خود درآوردند و در پشت در سرداب منتظر ماندند تا موقع خارج شدن آن حضرت او را دستگير نمايند. مدتى بعد امام(ع) در جلو چشم سربازان خليفه از سرداب بيرون آمدند و آنجا را ترك كردند بدون اينكه حتى يك نفر از سربازان جرأت پيدا كنند تا كارى انجام دهند.
وقتى كه امام(ع) كاملاً از ديد سربازان دور شدند. فرمانده نيروهاى خليفه عباسى به نيروهاى خود دستور داد تا وارد سرداب شوند و امام(ع) را دستگير نمايند سربازها به او گفتند: مگر نديديد كه او از سرداب خارج شد و از مقابل شما عبور كرد و از خانه خارج شد؟ به محض شنيدن اين خبر فرمانده دژخيمان عباسى در حالى كه بسيار آشفته و نگران شده بود گفت: من كسى را نديدم اگر شما او را ديديد چرا دستگيرش نكرديد؟ آنها در پاسخ گفتند: ما گمان مى‌‌كرديم كه خود شما او را مى‌‌بينيد و لزومى نمى‌‌بينيد كه او را دستگير كنيم در نتيجه ما هم هيچ‌‌گونه عكس‌‌العملى نشان نداديم
از اين تاريخ به بعد سرداب امام حسن عسكرى(ع) به سرداب غيبت مشهور شد. اين در حالى بود كه سالها پيش از آن؛ يعنى در سال 260ق. به دنبال شهادت حضرت عسكرى(ع) دوران غيبت صغرا شروع شده بود
سرداب خانه امام عسكرى(ع) از آن جهت كه محل سكونت و عبادت سه نفر از امامان شيعه يعنى امام هادى، امام حسن عسكرى و امام مهدى(ع) بوده همواره در طول تاريخ مورد توجه و احترام مردم واقع شده است. علاوه بر آن به شهادت اسناد معتبر تاريخى، قبر بيش از بيست و دو تن از امام‌‌زادگان نيز در آن محل واقع شده كه اين امر در نوع خود نشانگر اهميت و ارج اين مكان شريف در نزد اولياى الهى است.
یا صاحب الزمان مشغول زندگي و روز مرگي خويشيم.انگار نه انگار تو را کم داريم!
آنچه از امور دنيائي که نداريم دنبالش هستيم ولي دنبال تو نه!
وقتي در آسايشيم بيشتر از تو غافليم!
اما وقتي در چنبره مشکلات مضطر مي شويم لااقل بعد از نااميدي از همگان تو را فرياد مي زنيم.
کاش آسايشي که ما را ازياد تو غافل کند را با سختي که تو را بياد ما اندازد عوض مي کرديم!
گرد و غبار حرمت طوطياي چشم ما اي آقاي غريب ،امير عدالت.
نظرات شما عزیزان:
آمار
وب سایت: